Terugblik #1: Een reis door de voedselketen
E-nummers en Berengeluiden: Dat is de titel van een boek waarin 43 interviews met spelers in de voedselketen (van varkensboer tot consumentenbond) zijn gebundeld. Persoonlijke verhalen verschenen in 130 blogs gedurende de periode april 2016-december 2018. Twee vragen stonden centraal: Hoe zit die voedselketen in elkaar? En hoe kan het gezonder? Op 10 mei 2019 wordt het boek in Den Bosch gepresenteerd (details volgen nog). In de aanloop daar naartoe een terugblik: Hierbij het eerste deel over deze reis.
Waarom een reis door de voedselketen?
De afgelopen decennia hebben we alles opgelost: Beschikbaarheid van voldoende voedsel, de betaalbaarheid ervan, het moest lekker zijn en gemakkelijk. Maar nu is de helft van de Nederlanders te zwaar. Onze voedselomgeving is ongezond. De ongezonde keuze is de gemakkelijke keuze. Hoe lossen we dit op?
Mijn motivatie
Zestien jaar heb ik als voedingskundig wetenschapper bij Unilever gewerkt. Gezonder maken van ijsjes, soepen, margarines. Minder zout, minder suiker, minder calorieën, minder verzadigd vet en verantwoorde marketing en communicatie. Dat ik onderdeel van een voedselketen was, daarvan was ik me niet zo bewust. In 2010 kwam ik bij HAS Hogeschool en kreeg als uitdaging om het onderwerp ‘voeding en gezondheid’ relevant te laten zijn voor aankomende akkerbouwers, veehouders, agrarische bedrijfskundigen, voedingsmiddelentechnologen, food marketeers. Toen pas realiseerde ik me het belang van die complexe voedselketen voor het streven naar een gezonder aanbod aan voedingsmiddelen. Vandaar deze reis.
Twee centrale vragen: Hoe zit die voedselketen in elkaar? En hoe kan het aanbod gezonder?
Door via interviews de voedselketen beter te begrijpen hoopte ik antwoorden te vinden op de vraag hoe het aanbod gezonder te maken. Wie draait aan welke knoppen? Ik maakte deze reis niet alleen. Studenten gingen mee. En de antwoorden verschenen als blogs, voor iedereen die ook mee wilde lezen en reizen.
Veel geleerd!
Enkele feitjes: Wist je dat vroeger het broodbakken wel 48 uur duurde, nu kan het in 2,5 uur. Toch leeft er bij de bakkers Albert en Borgesius twijfel of die enzymen om sneller te kunnen broodbakken eigenlijk wel zo goed zijn. En wist je dat het slechts 1,5 uur duurt om een aardappel in diepgevroren frietjes te laten veranderen? Wist je dat de productie van groente en fruit in Nederland net zo groot is (zo’n €3,5 miljard) als die van banket en zoetwaren? Het meeste daarvan gaat trouwens naar het buitenland, net als het meeste Nederlandse varkensvlees.
De voedselketen is overal
Van Stadskanaal tot Naaldwijk en van Weert tot Haarlem, verhalen vol passie over aardappelen, varkens, koeien, patat, brood, vlees, over de hele voedsel keten. Klagende boeren, berengeluiden, transparantie, consumentenvertrouwen, supermarkt, prijs en E-nummers. En natuurlijk over gezondheid: over zout, suiker, kindermarketing. Drie interviews waren in mijn woonplaats Zeist. De voedselketen is overal.