Voedingscentrum #1: vertaalt wetenschap voor de consument: Schijf van Vijf

Op 22 maart 2016, tegelijk met de aanslagen in Brussel, lanceerde het Voedingscentrum de nieuwe Schijf van Vijf. De campagne duurde 1 maand en heeft online 4,8 miljoen mensen bereikt waarvan 1,7 miljoen de website bezochten. Ook is er 15x meer media aandacht geweest, dan normaal. Ondanks de heftige gebeurtenissen in Brussel. Aan aandacht geen gebrek, dus. Maar bereikt het Voedingscentrum wel de juiste mensen? Ik sprak Gerda Feunekes voor HAS Voedseldialoog. Gerda is sinds 2 jaar directeur van het Voedingscentrum….

Het Voedingscentrum bestaat al 75 jaar. ‘Het Voedingscentrum informeert consumenten over /en stimuleert hen tot: een gezonde en meer duurzame voedselkeuze.’ Dat is de missie. Daarbij geeft het Voedingscentrum zijn boodschappen zoveel mogelijk integraal: gezond, duurzaam en veilig, zodat de mensen niet 3x hoeven te kiezen. In een filmpje  gemaakt ter ere van het jubileum eerder dit jaar, staan  de dromen voor 2025. In woorden: de omgeving wordt zo ingericht dat het gemakkelijker wordt om een gezonde keuze te maken, mensen zijn meer voedselvaardig, eten meer plantaardig, kopen slimmer, verspillen niet en weten waar hun eten vandaan komt.

We zijn jaargenoten. Gerda heeft net als ik in Wageningen Voeding gestudeerd en is daar ook gepromoveerd. Na haar promotie heeft ze in de levensmiddelenindustrie gewerkt, eerst op het gebied van consumentengedrag, en later ook voeding. “Een jaar of 2 geleden dacht ik, ik wil weer wat breder bezig zijn, en eens in de publieke sector kijken,” vertelt Gerda. “En toen kwam dit op mijn pad.” Gerda is als directeur verantwoordelijk voor de strategie van het Voedingscentrum en leidt de organisatie.

Op dit moment werken er zo’n 55 mensen. Het budget is rond de 8 miljoen en komt volledig van de overheid. Van 2 ministeries: ‘Volksgezondheid, Welzijn en Sport’ (VWS) en van ‘Economische Zaken’ (EZ, voorheen o.a. Landbouw).

Bij het Voedingscentrum werken inhoudelijke voedingsexperts, projectleiders en woordvoerders. Er is een gezichtenbeleid. De experts die wij vaak in de media zien zijn Astrid Postma, zij weet alles over gezondheid. Haar zie je in het filmpje over de Schijf van Vijf; Corné van Dooren is de ‘duurzaamheid-man’ en Wieke van der Vossen weet alles van ‘Voedselveiligheid’. Haar beeltenis kwam je de afgelopen weken in de Albert Heijn tegen bij de spaaractie voor ‘vershoud-bakjes’. Die bakjes kunnen mensen helpen om hun eten langer goed te houden waardoor er minder eten hoeft te worden verspild. (Deze zegels heb ik zelf ook gespaard. Hoewel ik eigenlijk best veel plastic bakjes heb, sprak me dat ‘vacuüm-afsluiten’ wel aan.)

Patricia Schutte is dat al heel lang. Je zag haar vroeger heel vaak op TV in ‘Koffietijd’. Daarnaast heb je ook Roy van der Ploeg en sinds heel recent is Jasper de Vries erbij. Jasper doet veel met social media. De woordvoerders handelen alle interviewverzoeken af en benaderen ook proactief de media. Gerda zelf staat zelf ook geregeld in de schijnwerpers. Bijvoorbeeld bij meer strategische zaken zoals de lancering van de nieuwe Schijf van Vijf.

Achter de schermen zitten nog meer experts in het Voedingscentrum. Zij werken nauw samen met experts van kennisinstellingen en universiteiten en zorgen dat alle informatie klopt. Een mooi voorbeeld is de Schijf van Vijf. Deze is gebaseerd op de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad (gepubliceerd in november 2015). Hiervoor heeft de Gezondheidsraad alle wetenschap nog eens zorgvuldig bekeken en geëvalueerd. Het Voedingscentrum heeft dit vertaald voor de consument in de vorm van de Schijf van Vijf. Met hulp van experts op het gebied van voeding, duurzaamheid, communicatie en gedrag.

Het Voedingscentrum gaat wel mee met zijn tijd. Tijdens de campagne werden ook allerlei nieuwe ‘tools’ gelanceerd. Je kon je persoonlijke menu samen stellen (Sv5 voor jou). Die is tot eind oktober 700.000 keer ingevuld. Twee derde van deze invullers waren vrouw, de rest man. Er zijn ook Sv5 vloggers, zelf vond ik die van Defano erg grappig. De landingspagina ‘Schijf van Vijf’ kreeg 60.000 bezoekers per dag. (Daar kan ik wel van dromen met deze blog.) De Sv5 heeft haar stoffig imago wel afgeschud. Er liep ook een experiment met een webcare team. Er zaten 6 mensen in het weekend van Pasen 1100 antwoorden te twitteren. Gerda zou er wel wat meer menskracht voor willen hebben..

“Toen in 1941 het Voorlichtingsbureau van den Voedingsraad werd opgericht was er schaarste. Er werd toen uitgelegd hoe je van bloembollen iets eetbaars kon maken,” vertelt Gerda. “Nu zitten we in een heel ander tijdsgewricht en zijn overgewicht en diabetes de grote problemen. We geven van oudsher veel informatie  aan de consument. Nu vooral ook via onze website die 20 miljoen bezoeken per jaar krijgt, maar ook via  bijvoorbeeld diëtisten, GGDs, kinderartsen.” Gerda verwacht dat voeding ‘hot’ zal blijven. Misschien heb je straks geen Apps meer, maar wat anders. Het is in ieder geval belangrijk om met je tijd mee te gaan.

Meer dan vroeger gaat het om vaardigheden, en handvatten om mensen in staat te stellen gedrag te veranderen. Maar je kunt maar beperkt mensen stimuleren gezonde keuzes te maken met hulp van kennis en handvatten. Ook de omgeving moet veranderen: de gezonde en duurzame keuze moet de gemakkelijke keuze worden. Die omgeving is heel belangrijk. Hierover uitgebreid in de volgende blog.

Die nieuwe Schijf van Vijf is enthousiast ontvangen. Wat vinden de lezers van HAS Voedseldialoog? Heb je al gekeken wat de aanbevelingen voor jou zijn?