Interview – Pouwels Melkveehouderij #4: Over melkquotum, fosfaatrechten en stierkalfjes
Gemiddeld produceren koeien 70 liter mest en 25-30 liter melk. Ze drinken ongeveer 100 liter water en eten ruim 35 kg voer . Er zijn koeien die produceren in hun actieve leven wel 100.000 liter melk en 10.000 kg eiwit en vet. Dan krijgen ze een plekje op de schouw in de keuken bij de familie Pouwels. Recent is het melkquotum opgeheven. Sinds de jaren 80 zat daar een rem op, om overproductie tegen te gaan. Wat betekent dit voor de familie Pouwels. Maar we beginnen met de stierkalfjes die geen melk zullen geven…
Witvlees of roodvlees
Nu zijn niet alle kalfjes die geboren worden, bestemd om melk te geven. “Waar gaan die mannelijke kalfjes heen,” vraag ik Theo: “Die gaan naar de mestveehouders. Witvlees of roodvlees. Bij witvlees krijgen ze alleen maar melkpoeder, bij roodvlees ook nog mais. Vroeger waren dat de kistkalveren, maar die heb je niet meer. Als ze 120 kg zijn worden ze geslacht, ongeveer rond 4 maanden. Bij geboorte is een kalfje ongeveer 50 kg.”
De Van Drie groep is een hele grote handelaar in kalveren
Als de kalfjes worden opgehaald in een auto met trailer, dan gaan er 20-30 tegelijk mee. In Utrecht zit een distributiecentrum, daar gaan ze heen. De chauffeur krijgt wel commentaar onderweg van mensen die het zielig vinden. Vanuit Utrecht worden ze overal naartoe vervoerd in aantallen van 200-400 tegelijk. Het is de kunst voor zo’n vermester om ze allemaal gezond te houden. Gerie betreurt dat ze geen vaste afnemer hebben. “Wij besteden veel tijd en aandacht aan de kalveren-opfok. Maar ze staan tussen kalveren die aan de diarree zijn.”
Er is een overschot aan kalveren
“Maar we zitten met een probleem,” vertelt Theo. “Er is een overschot aan kalveren, dus die handelaren willen de lichte kalfjes niet meer. Nu gaan ze naar Rendac. Dat is een bedrijf dat kalveren euthanaseert en er producten van maakt. Eet je wel eens winegums? Daar zit dus gelatine in van die kalfjes.” “Ik vind het afschuwelijk,” zegt Hanny: “Ben ik verdorie wekenlang mijn best aan het doen om een kalf…” “En dan beur je 10 Euro”, vult Theo aan. Je kunt ze niet langer dan 35 dagen houden om te zorgen dat ze zwaar genoeg zijn. Dat overschot komt door het melkquotum dat recent opgeheven is.”
Melkquotum en fosfaatrechten
Tot een paar jaar terug mocht een melkveehouder een bepaalde maximale hoeveelheid melk produceren. Dat was in de jaren 80 ingesteld om overproductie tegen te gaan. Dat melkquotum is nu opgeheven. Hanny was er niet blij mee. “Er had een andere beperking moeten zijn. Nu is iedereen los gegaan met uitbreiden en is er teveel mest. De boeren moeten terug naar het niveau van 2015 en er komen waarschijnlijk fosfaatrechten op de markt. Het heeft de sector geen goed gedaan, jonge ondernemers hebben stallen deels leeg staan. Dat kan niet, dat kost geld.”
Melkprijs
Voor de familie Pouwels valt het mee. Zij hoeven tot nu toe maar 6 GVE terug. (GVE staat voor ‘Groot Vee Eenheid’, een koe is 1 GVE, een vaars is 0.53 en een pink 0.23.) Toch is ieder koe waar je afscheid van MOET nemen, en wat eigenlijk helemaal niet had gehoeven één te veel. En die 6 GVE is voor nu, maar het blijft in beweging. Ze hebben over de tijd heen wel voor 1,5 miljoen aan melkquota bijgekocht. Dat is nu niks meer waard. Maar goed de quota hebben natuurlijk in het verleden wel wat opgebracht. Wat gebeurt er eigenlijk met de melkprijs, gaat die naar beneden nu het quotum eraf is? Dat blijkt mee te vallen. Ten tijde van het gesprek was de melkprijs 0,34 cent per liter. Het moet minimaal 0,32 cent per liter zijn, om de kostprijs eruit te halen. Om een beeld te geven, de omzet is 250.000-300.000 Euro per jaar. In een slecht jaar blijft er 30 000 Euro over. Een goed jaar 80 000.
Het bedrijf overnemen
Gerie springt bij op het bedrijf als ze tijd heeft. De grote vraag of zij het bedrijf gaat overnemen, moet dus gesteld worden. Ze weet het nog niet. Waarschijnlijk wel. “Je gaat eerst maar eens een tijdje buiten de deur kijken”, zegt haar vader. “Daar leer je veel van.” Gerie is net terug van haar buitenlandse stage in Zwitserland, dus dat buiten de deur kijken zit wel goed.
Misschien erbij gaan zuivelen
“Als Gerie het niet doet, dan bouwen we af”, zegt Theo. “Dan stoppen we op een gegeven moment. Als Gerie het wel doet, dan zal het waarschijnlijk nog kleiner worden en dan denk ik dat ze er zelf iets bij gaat zuivelen of zo.” Volgens Gerie ligt het er ook aan hoe de sector zich gaat ontwikkelen.
Die echt grote boeren.. daar is Nederland niet voor gemaakt
Theo: “Ze zeggen dat de vraag naar zuivel stijgt dus dat is heel positief. Dan komt er meer melkvee en dat moet gevoed worden. De zorg is, denk ik, toch de belasting van het milieu. Die echt grote boeren.. daar is Nederland denk ik niet voor gemaakt. Maar het biedt ook weer kansen. Boeren die naar het buitenland gaan. Ik denk dat boeren óf heel groot worden, of juist veel kleiner en dat ze er dan nog dingen naast doen, dus verbreden. En dan laatste zie ik Gerie ook nog wel gaan doen.”
In deze 4e en laatste blog over Melkveehouderij Pouwels werpen we een blik in de toekomst. Ik ben het wel met Theo Pouwels eens, dat Nederland niet is gemaakt voor grote boeren. Hoe zien de lezers van HAS Voedseldialoog dat?