Interview – Pouwels Melkveehouderij #2: Verantwoorde voeding begint bij ons
In de vorige blog deed de familie Pouwels uit de doeken hoe zij hun melkveehouderij runnen en hoe groot hun liefde voor de koeien is. Maar de blog HAS Voedseldialoog gaat ook over gezonde voeding. En dus over de melk. 1x per 3 dagen komt de melkwagen van Frieslandcampina langs op de boerderij en neemt per keer 5000 liter melk mee. Wist je dat je via het voer de kwaliteit van de melk kunt beïnvloeden…
Antibiotica en gewasbescherming
“We willen een goed product afleveren”, zegt Hanny. “En dit op een verantwoorde manier voor elkaar krijgen. Wij zijn een gangbaar bedrijf, maar toch gebruiken we bijvoorbeeld zo min mogelijk antibiotica. Het gebruik is op dit moment bijna nihil. Dat was 10 jaar geleden heel anders. De regels worden steeds strenger. Maar wij zien het zelf ook als een uitdaging. Daarnaast verbouwen we zelf mais voor het veevoer en we maken gebruik van precisielandbouw om te zorgen dat we zo min mogelijk gewasbescherming hoeven te gebruiken.”
Verantwoorde voeding begint bij ons
Ze vervolgt: “De burger wordt steeds kritischer en dat zijn wij zelf ook. Wij willen net als ieder ander gezonde voeding op ons bord hebben en het is de taak van producenten zoals wij om dat voor elkaar te krijgen. Wat je verantwoord melk produceren vindt, is natuurlijk wel persoonlijk”, vervolgt Hanny. “Wij vinden bijvoorbeeld weidegang heel belangrijk, maar degenen die de koeien niet naar buiten laten, kijken daar denk ik anders tegenaan. Dit maakt iedere boerderij uniek. Maar dat verantwoorde voeding begint bij ons producenten, zijn de meesten inmiddels wel van overtuigd.”
Minimaal 120 dagen 8 uur per dag naar buiten
Hanny en Theo produceren weidemelk en daarvoor moeten de koeien minimaal 120 dagen per jaar naar buiten, 8 uur per dag. Dat halen ze makkelijk. Ze ontvangen regelmatig schoolklassen. Hanny leidt ze rond en vertelt ze hoe melk gemaakt wordt. Transparantie is het devies van Hanny en Theo.
Kwaliteit van de melk
Maar de kwaliteit van de melk hangt niet alleen af van antibioticagebruik en gewasbescherming. Het hangt ook af van hoe je de koeien voert. Daar weet Gerie veel over te vertellen. Zij specialiseert zich daar op de HAS in. Twee-derde van het melkvet is verzadigd vet. Dat is cholesterol verhogend. Kan je dat ook sturen met het veevoer? Daarover zou Gerie graag meer willen weten. Ze overweegt daarom in Wageningen verder te gaan studeren.
Het voer
“Het rantsoen verandert door het jaar heen”, vertelt Gerie. “Afgelopen jaar bestond ons winterrantsoen uit 18 kg mais en 11 kuilgras. Hierbij krijgen de koeien krachtvoer op basis van de melkgift. Hoe meer melk de koe geeft hoe meer krachtvoer deze nodig heeft om de energie te hebben om deze melk te geven. De hoogproductieve koeien krijgen tot maximaal 9 kg krachtvoer per dag. Het zomerrantsoen bestaat nu uit ongeveer 14 kg mais (bladeren, stengels en kolven), 9k g kuilgras en 20 kg vers gras dat ze eten in de wei. Dat is een schatting. Sommige koeien zullen buiten misschien de ene dag iets minder eten en eten in de avond in de stal iets meer. Daarom is het belangrijk om goed naar je koeien te blijven kijken. Het kan zijn dat het rantsoen van de koeien op papier helemaal klopt en in de praktijk niet lekker loopt.”
‘Prik’ in het voer, een blije boer
“We hebben luzerne uit Frankrijk als het rantsoen te weinig ‘prik’ bevat. Prik heeft te maken met de structuur, vezels. Prik zorgt ervoor dat de koe gaat herkauwen. Als er te weinig ‘prik’ in het rantsoen zit, herkauwen de koeien te weinig en wordt de pH in de pens (maag) van de koe te laag. Het gevolg hiervan is ‘pens-verzuring’. De bacteriën in de pens kunnen in een te zuur milieu niet goed hun werk doen. Dit kan gezondheidsproblemen met zich mee brengen, minder melk, een niet-blije koe dus ook geen blije boer!”
Met het voer de melkkwaliteit sturen
“Het gaat ons niet persé alleen om het aantal liters melk dat een koe geeft”, zegt Gerie. “Als je de kwaliteit van melk wilt bepalen, zijn de vet- en eiwitgehaltes in de melk belangrijk. Die gehaltes zeggen ook iets over de gezondheid van de koe. We houden per koe precies bij hoe de gehaltes in de melk zijn en proberen daarop te sturen met een combinatie van gras, mais, ruw- en krachtvoer. Want inderdaad: hoe meer krachtvoer hoe meer liters. Maar dat kan wel ten koste gaan van de gezondheid van de koe. En dat heeft weer invloed op de kwaliteit van de melk. Want de koeien moeten genoeg ruwvoer eten voor de ‘prik’.”
Controles
Het bedrijf is aangesloten bij FrieslandCampina en die stuurt wel eens een controleur van het bedrijf Q-lip. De overheid is hier ook bij betrokken. Theo: “Zij komen dan kijken of alles in orde is. Is dat niet zo, dan maken ze een aantekening. Is het de keer erop weer niet zo, dan komen ze je melk niet meer halen tot het in orde is. Dat kost je geld en zo zorg je er wel voor dat alles in orde is. De koeien moeten gezond zijn, de stallen netjes, het voer mag niet stinken. Dat zijn zo wat voorbeelden. Boeren die er een potje van maken, halen ze er zo tussenuit.”
Waarom niet biologisch?
De melk van de familie Pouwels is niet biologisch. Ze hebben ook geen plannen om biologisch te worden. Waarom niet? “Om verschillende redenen”, zegt Gerie. “Een ervan is dat de Holstein-koeien die wij hebben, daar niet bij passen. De regels voor biologisch boeren zorgen er eigenlijk voor dat je deze koeien niet altijd kunt geven wat ze nodig hebben voor de hoeveelheid melk die ze geven.” Theo vult aan: “Biologisch geteeld ruwvoer heeft een andere kwaliteit, doordat het land minder bemest mag worden. Dit kun je wel corrigeren met biologisch krachtvoer, maar dat is heel duur.” Weidemelk is volgens de familie Pouwels het equivalent voor het Beter Leven-keurmerk, zoals dat bij varkens en eieren gebruikt wordt.
Verantwoorde voeding begint dus bij de boer. Vrijwel geen antibiotica, en een goede melkkwaliteit. Het voer is belangrijk. Ik ben wel benieuwd of de lezers van HAS Voedseldialoog bewust kiezen voor weidemelk?