Bedrijfsarts Shell #2: Helaas! Je kunt het in Nederland niet verplicht stellen.

‘Duurzame inzetbaarheid’ dat is het sleutelwoord volgens Jos Valks, bedrijfsarts bij Shell in Pernis: “Daarmee bedoelen we: hoe houd je de mensen gezond, productief en met plezier aan het werk . Tot hun pensioengerechtigde leeftijd, en daarna. Gezondheid als KPI (Key Performance Indicator, een meetbaar doel) op het dashboard van het General Management krijgen, dat is wat Jos nastreeft. En met resultaat. Gezondheid moet verankerd worden bovenin de organisatie. Shell is een bedrijf van ‘meten is weten’.”

“Intern hebben we een gezondheidsprogramma ontwikkeld. Dat heet ‘Be Well’. Mensen hebben de mogelijkheid om daaraan mee te doen. Vrijwillig. Vragenlijsten worden ingevuld en een aantal gezondheidsparameters wordt bepaald die leiden tot scores: rood, oranje, groen. Shell is toch een bedrijf van ‘meten is weten’”, zegt Jos. “Die gegevens heb ik nodig, wil ik het management overtuigen van mijn invalshoek. Er komt een aantal dingen naar voren: te weinig groente en fruit, rookgedrag, hoog cholesterol en overgewicht. De problemen lijken toe te nemen.”

Deelname aan het ‘Be Well’ vitaliteitsprogramma’s is vrijwillig. Ongeveer 20-25% van de Shell werknemers in Nederland doet mee. “Je kunt het in Nederland niet verplicht stellen”, zegt Jos. “De gezondheidsselectie, daar zijn mensen bezorgd over. Stel dat er iets uitkomt, krijgt mijn baas dat dan te weten? Komt dat dan in mijn beoordelingsgesprekken terug?” Jos heeft daar discussies over met de ondernemingsraad.

Vaak zijn het natuurlijk de gemotiveerde mensen die meedoen. En niet diegene die er het meest baat bij hebben. Dat kaart  Jos aan in overleggen met de afdelingen en personeelszaken. Hij vraagt de leidinggevenden: wat zien jullie van je werknemers? Jos praat dan niet alleen over het ziekteverzuim, maar ook over de preventieve kant. En dat doet hij ook bij de mensen die hij ziet op zijn spreekuur. “Het is beetje te vergelijken met mijn beroepsgeheim,” zegt Jos. “Ik moet wel vanuit mijn spreekuur een bepaalde vertaling zien te maken van een medische diagnose naar mogelijkheden tot inzetbaarheid, waardoor de leidinggevenden en personeelszaken er iets mee kunnen doen.”

Shell Health heeft net een Europese subsidie van €10.000  binnengesleept voor een individueel coachingsprogramma, gericht op voeding, bewegen en overgewicht. Shell betaalt de andere helft. Duur van de coaching is 3 maanden tot een jaar. Er kunnen ongeveer70 mensen aan deelnemen. Ook hier is de inschrijving vrijwillig. Natuurlijk kan een leidinggevende mensen wel extra motiveren.

Maar Jos komt regelmatig directeuren tegen die daar wel verder in zouden willen gaan: “Die zeggen: het kan toch niet zo zijn dat wij dit allemaal ter beschikking stellen en dat mensen dan zelf de keuze hebben of ze ja of nee zeggen? Dus we zijn wel een beetje de grenzen aan het opzoeken. Hoe kunnen we medewerkers overtuigen deel te nemen zonder hardop te hoeven zeggen dat deelname verplicht is? Motiveren is de kunst.”

“Hier in de buurt had een rederij met een paar 100 man in dienst, gezondheid gekoppeld aan de beoordeling,“ vertelt Jos. ”Die komt de dag erna in de krant. Ik zat de radio te beluisteren toen de directeur personeelszaken werd ondervraagd. Die was ook niet te beroerd om te zeggen: ‘Kijk, de wereld zit simpel in elkaar: ik betaal ervoor, ik mag van de ander iets verwachten. Als iemand met fors overgewicht zijn werk niet meer kan doen, word ik daarop aangesproken.’”

In het begin van het ‘Be Well’ programma waren er mensen die zeiden: ‘Dokter, ik heb een vraag: Ik heb overgewicht en het is me bijna niet gelukt de gezonde voeding te vinden als ik in ons bedrijfsrestaurant ga rondkijken. Dat was wel een reden om als werkgever ook daarin te faciliteren. Sinds vorig jaar heeft de cateraar in overleg met de facilitair manager en de interne arbodienst het aanbod aangepast. En is de gezonde keuze gemakkelijker geworden. Meer fruit, betere vetten, communicatie over calorieën.

Janna, 2de jaars studente Food Design & Innovation  vraagt zich af of de bedrijfskantine duurder is geworden. “Ja”, antwoorde Jos. “Dat was een hele discussie. In eerste instantie was het echt duurder. Toen is er ook gezegd, jongens dat moeten we niet hebben. We snappen dat het een stukje duurder is. Maar als het 3x zo duur is, wordt het helemaal niks. De facility manager is gaan onderhandelen. Er zijn toen prijsafspraken gemaakt. Maar het is niet helemaal recht getrokken, de kroket blijft bijvoorbeeld goedkoper.”

Er worden in de bedrijfskantine in Pernis steeds meer producten gegeten die gezonder zijn. Alleen de groep die daar vaak niet komt zijn de medewerkers in de vol-continudienst, en dat is juist de groep die je wilt bereiken. Dat is nog een uitdaging. Daarover meer in de volgende blog over Shell voor HAS Voedseldialoog.