Waarom wij de bodembrief die de landbouwminister in mei 2018 aan de Tweede Kamer schreef absoluut moeten lezen

Deze gastblog is geschreven door Marie-Jeanne Groffen. Zij is hogeschooldocent bij de opleiding Milieukunde en lid van het projectteam Zuidwestelijke Delta. Ze organiseert ook de avondcollegereeks What About Soil?

Omdat volgens de Minister de Landbouw bodems onder druk staan:
Hoge grondprijzen bij krappe winstmarges leiden via een te intensieve productie naar een afnemende bodemkwaliteit met als resultaat ondergrondverdichting, afname organisch stof en bodemleven. In veenweide- en poldergebieden treedt bodemdaling op ten gevolge van te veel ontwatering. Hierbij komen ongewenste broeigassen vrij.

Zij vraagt ons de bodem te gebruiken als basis voor maatschappelijke opgaven:
Landbouwbodems van goede kwaliteit vragen om Duurzaam Bodembeheer zodat de balans tussen landbouw en natuur hersteld wordt. De kringlooplandbouw moet worden versterkt voor bodem-, water-, natuur- en klimaatopgaven door bodemecosysteemdiensten te herstellen en benutten. De minister noemt hierbij de Natuur inclusieve landbouw; water- en CO2-opslag; biodiversiteit ook voor Bodemvruchtbaarheid en daarmee voor Voedselzekerheid, en Bodemkwaliteit voor Waterkwaliteit en Voedselveiligheid.

De minister heeft streefbeelden voor 2030:
In 2030 worden alle Nederlandse landbouwbodems duurzaam beheerd en hebben deze bodems een zo hoog mogelijke kwaliteit, ook voor toekomstige generaties. Er is draagvlak in de samenleving voor dit Duurzaam Bodembeheer en één bodempaspoort wordt gebruikt.

Met welke strategie komen we tot dit beeld:
De Minister roept iedereen op zich voor de streefbeelden in te zetten. Ze onderkent dat het moeilijk zal zijn omdat bijvoorbeeld de scheve kosten-baten verhouding zal moeten worden doorbroken. Een goede bodemkwaliteit vraagt om verantwoord gebruik van (kunst)mest en bestrijdingsmiddelen, uitgekiende bouwplannen en machines afgestemd op de draagkracht van de bodem. Voor de zomer komt de minister met een Bodemprogramma Landbouwbodems waar met alle belanghebbenden samen Duurzaam Bodembeheer wordt ingevuld. En ze gaat nog in 2018 € 6 miljoen investeren in de daartoe benodigde acties.

Aan de slag: het bodemprogramma
Behoud en verbetering van bodemkwaliteit is als eerste een taak van de agrarische ondernemer, vindt de minister. Maar er komt ondersteuning. Binnen de PPS Duurzaam Bodembeheer 2017-2020 wordt kennis verder door ontwikkeld. Agrariërs zullen worden geadviseerd en een module Duurzaam Bodembeheer zal vast onderdeel worden in het groene onderwijs. Een eenduidig bodempaspoort zal worden ontwikkeld om de fysische, chemische en biologische kwaliteit van de bodem te meten. Het pachtbeleid zal worden ontwikkeld naar langdurige pachtcontracten gebaseerd op Duurzaam Bodembeheer.

De minister gaat in gesprek met de partijen in de AgroFoodKeten over het verdelen van marges en risico’s. Het Programma Precisielandbouw wordt voorgezet en de minister roept het bedrijfsleven op nieuwe plantenrassen en teeltsystemen te ontwikkelen en nieuwe stalsystemen te ontwerpen. Bodemkwaliteit levert een positieve bijdrage aan een betere waterkwaliteit en waterbuffering. De minister wil met alle belanghebbenden in de dalende veenweidegebieden tot een gebiedsgerichte aanpak komen waarin een ander beheer van waterpeil en teelt van nat-tolerante plantenrassen wordt onderzocht.

Lees hier de brief van Carola Schouten

Op HAS Hogeschool zijn wij dus al op de goede weg?

We ontwikkelen samen veel nieuwe bodemkennis met afstudeeropdrachten binnen projecten als het Bodempaspoort, AgroAs De Peel, Natuurlijk Boeren, Leve(n)de Bodem, Proeftuin Precisielandbouw en nog vele andere. We delen elke kwartaal de nieuwste ontwikkelingen op Duurzaam Bodembeheer, onderling en ook buiten de HAS, tijdens de avondcolleges van What About Soil?

Bodemdocenten blijven kritisch alle ontwikkelingen volgen en delen binnen onze HAS Kenniskring Bodem ook door deelname aan het Bodemnetwerk van de Provincie Noord-Brabant. Sinds kort heeft de HAS een lectoraat Gezonde plant op een vitale en duurzame bodem waarbinnen nog meer dan anders zal worden ingezet op het versterken van onze bijdragen aan duurzaam bodembeheer in het groene onderwijs. We zetten extra mankracht in met het projectteam Zuidwestelijke Delta om ook via bodemopdrachten studenten langdurig te verbinden met de AgroFoodWereld in deze regio.

Dus ja, we zijn op de HAS onze betrokkenheid bij een duurzame bodem aan het vergroten maar we zouden ons nog meer kunnen inzetten om jongeren meer geïnteresseerd te krijgen in de bodem en zich te ontwikkelen tot de voor de toekomst broodnodige Specialisten Duurzaam Bodembeheer.

Wanneer is het de laatste keer geweest dat jíj in de bodem hebt gekeken?