Questionmark #1: Het moet gezonder, duurzamer, eerlijker, duidelijker
“Iedereen ziet dat er echt iets moet veranderen in hoe wij ons voedselsysteem hebben ingericht. En met iedereen bedoel ik: de industrie, consumenten, burgers, overheid en maatschappelijke organisaties. Het moet gezonder, duurzamer, eerlijker (fairtrade), duidelijker. En het moet makkelijker zijn om duurzaam en gezond te kopen. Behalve een aantal keurmerken zijn er eigenlijk nog niet zoveel manieren om dit te bereiken behalve goedwillendheid en enthousiasme. Er zijn nog geen concrete oplossingen.” Dit zegt Gustaaf Haan in ons gesprek in Amsterdam-Noord, waar Questionmark is gehuisvest.
Gustaaf Haan, hoofd onderzoek bij Questionmark
Questionmark is een stichting. En doet onderzoek naar voedingsmiddelen met als doel dat we wél makkelijker duurzaam en gezond kunnen kopen. “Dit doen we op een indirecte manier”, legt Gustaaf uit. Gustaaf is plaatsvervangend directeur en hoofd onderzoek bij Questionmark. Hij coördineert al het onderzoek naar milieu, dierenwelzijn, mensenrechten en gezondheid van voedingsmiddelen. “De informatie die wij leveren kan producenten helpen om hun producten te verbeteren en consumenten helpen om bewuster te kopen. Mijn rol is ervoor zorgen dat ons onderzoek aansluit bij de wensen en behoeften in de maatschappij en bij de richtlijnen die al bestaan, zodat er een breed draagvlak is.”
Questionmark App op je smartphone
“Eén van de manieren waarop Questionmark dit doet is een gratis app op je smartphone, waarmee je producten kunt scannen en meteen een rapportje krijgt van het product. Met een cijfer voor duurzaamheid, diervriendelijkheid, mensenrechten en gezondheid. “We voorzien ook andere organisaties van onze kennis en data zodat ze daarmee onderzoek kunnen doen, campagne kunnen voeren, wat ze maar willen.”
Questionmark Intelligence BV
“Wie zijn die organisaties?” vraag ik. “Dat zijn de overheid, maatschappelijke organisaties, zoals de Consumentenbond, Natuur en Milieu, Milieudefensie”, somt Gustaaf op “Sinds kort hebben we een BV opgericht: QM Intelligence. Deze sociale onderneming heeft een licentie op onze scores, onze beoordelingen en onze database. Hiermee kan QM Intelligence bedrijven helpen om hun productassortiment te verduurzamen en gezonder te maken. Een echte spin-off. Die wordt stapsgewijs helemaal onafhankelijk van Questionmark. Dat is belangrijk.”
7,5 miljoen € van de Nationale Postcode Loterij
Questionmark is als stichting officieel in 2011 gestart. En in 2012 kreeg Questionmark geld van de Nationale Postcode Loterij om het idee groots uit te werken. € 7,5 miljoen. Voorwaarde was wel om snel met iets naar buiten te komen. Gustaaf: “We zijn heel snel, in 2014 al ‘live’ gegaan. Met een beoordeling van vlees en chocola, zuivel en eieren.”
Een eerlijk beeld geven
“De beoordelingen die we doen, zijn niet bedoeld om te ‘shamen’ of campagne te voeren,” vertelt Gustaaf. “Het is ook niet bedoeld om ‘hoera-verhalen’ van de industrie over consumenten uit te strooien. Het is bedoeld om een eerlijk beeld te geven over gezondheid en duurzaamheid van producten.”
Omzet is groeiende
Er werken 15 mensen bij Questionmark en QM Intelligence. Ongeveer 10 bij Questionmark en 5 bij de BV. Charlotte Linnebank is overkoepelend directeur. “We hebben straks ongeveer 1 miljoen per jaar nodig om onszelf overeind te houden. De inkomsten groeien nu langzaam. We zijn nog niet op de helft van dat miljoen. Maar dat hoeft ook nog niet, de planning is om daar de komende jaren naar toe te groeien.”
Geen concurrenten maar partners van Questionmark
Concurrenten heeft Questionmark eigenlijk niet. “Het is een beetje flauw, maar het is echt zo. Dat er op dit gebied nog zo weinig gebeurt dat niemand elkaar in de weg zit. Alle initiatieven zijn welkom. In de VS heb je Good Guide, je hebt Foodswitch in Australië, en Barcoo in Duitsland. En in Nederland had je Boodschapp. Maar die bestaat niet meer. We zien ze niet als concurrenten, eerder als partners.”
50 000 bezoekers
Het aantal bezoekers van de app en de website is nu zo’n 50.000. Dat stijgt met 10% per maand, waarmee we onze eigen doelstelling overtreffen. Recent is gezondheid toegevoegd aan de app. Dat heeft wel aan de stijging bijgedragen.