Interview – Rob Baan #3: Over menshouderij en voedingswetenschap
Diabetes terugdraaien in 3 dagen. Dat kan volgens Rob Baan, directeur van Koppert Cress. Maar ons systeem zit niet zo in elkaar. “Als je dochter geneeskunde studeert, hoe noem je die studie?” vraagt hij mij “Medicijnen” antwoord ik braaf. “Inderdaad, het ‘terugdraaien van medicijnen’ is geen opleiding. Eigenlijk zijn artsen verlengstukken van de farmaceutische bedrijven.” Ik vraag Rob hoe hij de studie geneeskunde dan zou noemen? “Veehouderij dat kun je al studeren”, denkt hij hard op: “Menshouderij”. Je noemt Tuin- en akkerbouw tenslotte ook geen studie ‘Bestrijdingsmiddelen’. Daar zit wat in, ….
Geen fan van synthetische stofjes
Rob is geen fan van synthetische stofjes. “Ik ben ervan overtuigd dat een levende plant altijd beter en efficiënter is voor ons mensen dan een nagemaakt synthetisch stofje in pilvorm. We hebben niet voor niets een ingenieus spijsverteringssysteem en geen gaatje aan de zijkant van ons hoofd om pillen in de stoppen. Dat plantje is gemaakt om een stof in ons lichaam te krijgen en wij zijn ervoor gemaakt om te zorgen dat die stof op de goede plek komt. Synthetische stofjes kun je wel beter testen, maar dan blijkt zo’n stofje dus vaak niet te doen wat het moet doen.”
Verrijkt met vitamine C
Als voorbeeld noemt Rob vitamine C. “Jouw studenten gaan straks drankjes maken waar op staat ‘verrijkt met vitamine C’. Daar zit dan die éne component vitamine C in met het verhaal dat het gezond voor je is, maar eigenlijk is het gewoon bedoeld om te zorgen dat het product minder snel bederft. En daar heeft je lichaam dus helemaal niks aan. Een sinaasappel bevat wel 21 componenten vitamine C en dat is niets voor niets.”
Botsen met de voedingswetenschap
“Zo’n claim op zo’n drankje irriteert me en dat is nou precies waar de voedingswetenschap en ik met elkaar botsen. Ze hebben te weinig kennis van inhoudsstoffen om het echt goed te doen.” Dat klopt, maar toch ik ben het hier niet helemaal mee eens met het verwijt: de voedingswetenschap is zich wel degelijk bewust van deze kennisgaten over wat er bijvoorbeeld in planten zit. Dit soort metingen zijn kostbaar, en worden daarom slechts beperkt gedaan. Maar Rob is moeilijk te overtuigen wat dit betreft.
Hoe gezond is groente nu eigenlijk?
Daar is ook discussie over, alhoewel: Het Voedingscentrum adviseert 250 gram groente per dag, gebaseerd op de Richtlijnen Goede Voeding. Voor die Richtlijnen heeft de Gezondheidsraad alle bewijs netjes op een rijtje gezet: meer groente beschermt vooral tegen hart- en vaatziekten. Tot zover is alles OK. Maar in zijn meest recente boek ‘Voedingsmythes’ stelt Martijn Katan echter deze aanbeveling ter discussie. Hij zegt dat het bewijs niet overtuigend is. Rob maakt zich daar kwaad over. Die voedingswetenschappers zijn arrogant, vindt hij. Tja, ik ben er zelf ook één...
Voedingsmythes van Martijn Katan
Dus ik heb het boek ‘Voedingsmythes’ in de zomervakantie, nadat ik Rob had gesproken, (eindelijk) maar eens gelezen. Martijn Katan vindt de effecten van groente en fruit op hart- en vaatziekten en kanker mager. Hij beargumenteert in zijn boek dat ze niet los te maken zijn van ander gezond gedrag en is daarom niet overtuigd. Ik herken dit wel als een groot probleem bij het onderzoeken naar effecten van voeding. Het zijn vaak dezelfde mensen die veel groente eten, veel bewegen, minder overgewicht hebben, minder roken, hoger opgeleid zijn. Dus ja: waardoor zijn ze gezonder?
Effect van de afzonderlijke inhoudsstoffen in groente
Veel onderzoek is ook gedaan naar de gezondheidseffecten van afzonderlijke stofjes in groente. Dat heeft tot nu weinig opgeleverd. Martijn Katan vervolgt kritisch: Omdat sommige onderzoekers zo gehecht zijn aan de positieve gezondheidseffecten van groente (en fruit) is er een nieuwe hypothese bedacht, namelijk dat de unieke combinatie van al die stoffen in groente en fruit kanker kunnen voorkomen. En dat is niet te onderzoeken legt hij uit in het boek. Is het daarom niet waar? We zullen er niet gemakkelijk achter komen. Hoe dan ook: de gezondheidsrisico’s zijn relatief: voor je gezondheid kun je beter minder roken en alcohol drinken dan meer groente eten.
Voedingswetenschap, je zult het maar gestudeerd hebben!
Hopeloos vak, maar niet saai. Voeding heeft namelijk overal mee te maken. Met gedrag, biochemie, fysiologie, biologie, psychologie, sociologie, economie, genetica, filosofie. Vrijwel alles beïnvloedt het effect van voeding op gezondheid. Logisch dat iets bewijzen zo moeilijk is. Ik heb ooit een cursus Voedingsepidemiologie in Boston gedaan. Een van de professoren zei toen: Er zijn heel veel factoren die verstorend werken op de relatie tussen voeding en gezondheid. Daarom: als je wat vindt, ook al is het een klein effect, dan is er waarschijnlijk wel iets aan de hand. Hoewel het heel lastig blijft met al die verstorende factoren.….
Er komt nog 1 blog over het gesprek met Rob Baan, en die gaat over zijn gevecht met de Belastingdienst over gratis gezond eten. Vindt je hier wat van? Laat het weten!