Unilever #3: Het Vinkje verdwijnt maar de doelstellingen ervan staan recht overeind

Unilever is in 1930 ontstaan uit een fusie van de Nederlandse Margarine Unie en het Britse Lever Brothers. Voor het bedrijf staat de consument centraal. “Zonder de loyaliteit van de consument bestaan we niet.” We spraken met Bart Kuppens (VP Marketing) en Robin van den Berg (Voeding & gezondheid) van Unilever Benelux. Unilever neemt haar leidersrol heel serieus. Het bedrijf wil onderdeel van de oplossing zijn. Wat dat betekent voor gezondheid, komt in deze blogpost ter sprake…

Het gezonder maken van producten. Sinds 2005 zijn zout, suiker, verzadigd vet verlaagd. En veel eerder, in de jaren 90 is trans vet al uit de producten gehaald. Vanaf 2003 ben ik er zelf ook mee bezig geweest, mooie tijd. Wat wil je nog meer als voedingskundige? Het staat nu allemaal vermeld in het Unilever Sustainable Living Plan. Dat gaat overigens ook over duurzaamheid en eerlijke handel. “We hebben grote zout-, verzadigd vet- en suiker-verlagingsprogramma’s,” vertelt Robin. “We willen toe naar doelen die de Wereldgezondheidsorganisatie heeft gesteld, die berekeningen ken je wel. Maar dat kunnen we niet alleen.”

“Hoe proberen jullie anderen daarin mee te krijgen?”, vraag ik. Dat gebeurt in overleg met brancheorganisaties en in akkoorden. Ook delen ze voorbeelden hoe zij het doen. Toch blijft het een probleem om bijvoorbeeld de kleine spelers die vooral huismerken produceren mee te krijgen. “Er is best veel kritiek op dat het allemaal te langzaam gaat”, merk ik op. “Ja,” zegt Robin. “Maar je moet ook naar de lange termijn kijken. We hebben met consumenten te maken. Je kunt niet te snel. Als je op lange termijn kijkt, dan denk ik dat we ons eindpunt wel halen.”

Bart vult aan: “We hebben het gedaan, een kwart van het zout uit Cup-a-Soup halen. Om vervolgens er achter te komen dat consumenten massaal andere soep gingen kopen, of zelf zout gingen toevoegen. Herformuleren is nu eenmaal verrekte ingewikkeld, verrekte kostbaar en verrekte moeilijk. Het heeft te maken met diep ingesleten consumentenpatronen. Maar dat ontslaat ons niet van de plicht om hier onderdeel te zijn van de oplossing. Het is leuk om zout uit rookworst te halen, maar zout heeft een conserverende rol in vlees. Dan kun je zeggen er moet geen rookworst meer gegeten worden, maar als de hele wereld op dit moment rookworst eet, dan zit dat zo niet in elkaar.”

Ik stel voor om gezamenlijk een maximum zoutgehalte bij de wet vast te laten leggen voor rookworst. Net als de bakkers dat gedaan hebben. Terecht antwoordt Bart dat dit bij de bakkers ook geleidelijk is gegaan. Anders was iedereen gestopt met brood eten. Maar de wetgever hiervoor inzetten is wat hem betreft geen route. Unilever is liever een koploper en wetgeving is per definitie een vloer en geen plafond. Maar ik dring verder aan: “Jullie kunnen je dat permitteren met een merk als Unox, maar een kleine huismerkproducent kan zijn investering in geherformuleerde rookworst niet terugverdienen. Het moet dezelfde kwaliteit, smaak en prijs zijn. Dat is de eis van de supermarkt.” Toch is innovatie de uitweg vinden Bart en Robin. Dan maar een verse rookworst die minder lang houdbaar is en die je in de koelkast bewaren moet. En de prijs omhoog.

Gezondheid gaat ook over communicatie. Unilever stond aan de wieg van Het Vinkje. Bart zit in het bestuur van de Stichting Ik-Kies-Bewust, beheerder van Het Vinkje. Op het moment van het interview was er al veel discussie, ook aangewakkerd door de Consumentenbond. Hoe kijken jullie daar tegenaan, vroeg ik. “We zijn bezig met onze ambitie voor de komende 10 jaar. De doelstellingen staan nog steeds recht overeind. We weten dat herformuleren van het aanbod bewezen de grootste gezondheidswinst heeft. En ook dat een positieve prikkel ten aanzien van gedragsverandering bij consumenten een werkend mechanisme is. Er is dus niets mis met de doelstellingen van de Stichting Ik-Kies-Bewust. De grote vraag is of de uitvoering nog steeds past bij de tijdsgeest van vandaag.”

Bart mocht er tijdens ons gesprek nog weinig overzeggen. Maar inmiddels is een advies om de Blauwe Vinkjes af te schaffen opgesteld dat is opgestuurd naar het Ministerie van VWS. Minister Schippers moet zich beraden of ze opnieuw in Europa het Vinkje laat goedkeuren als claim (Europese notificatie). Inmiddels heeft ze aangekondigd dat de Vinkjes zullen verdwijnen. “Kijk,” zegt Bart over het Vinkje: “We kunnen het ook niet doen, iedereen denkt dat we er een bak geld aan verdienen, maar dit gebeurt vanuit een visie van individuen binnen bedrijven die een verschil willen maken. Wat ervaren voedingswetenschappers allemaal gemeen hebben, is het inzicht dat dit niet zwart-wit is maar een complexe materie betreft. Zeggen wat niet goed is, is simpel. Onderdeel van de oplossing zijn, is ingewikkeld, maar nog altijd beter dan vanaf de zijlijn hard roepen en niks doen.”

In Nederland kennen we de Alliantie Stop Kindermarketing Ongezonde Voeding. Deze Alliantie is tegen alle reclame voor ongezonde voeding, dus ook ijsjes. En reclame voor groente en fruit kan juist wel. Ik vroeg Bart en Robin hoe ze daar tegenaan kijken. Ik was wel benieuwd, want ik weet dat Unilever Max-ijsjes (60 kcal per stuk) specifiek voor kinderen op de markt brengt. Unilever houdt zich netjes aan de regels wat betreft deze ijsjes, geen reclame rond kinderprogramma’s en is het ook eens met het besluit om geen Blauwe Vinkjes meer op deze producten te plaatsen. Bart wordt wel een beetje moe van deze dialoog, het is maar een half promille van de business en een Raketje heeft nog minder calorieën (40 kcal).

Nog meer over ijs. Magnum is typisch iets voor als je zin in iets lekkers hebt. Unilever zet als alternatief ook kleinere Magnums (Magnum mini’s) op de markt (170 ipv 280 kcal). Bart: “Als je zegt, je mag geen Magnum meer eten, ga je voorbij aan wat er op dit moment gebeurt in de wereld.” Waar naast rookworst ook Magnum wordt gegeten.

Ik bracht het gesprek op Questionmark. Ze kennen het wel. Bart is kritisch, hoewel hij het eens is met het principe van transparantie vindt hij het belangrijk hoe de beoordeling tot stand komt. “De voedselketen is complex en je verliest altijd informatie als je die probeert te vereenvoudigen. Het is nogal wat als je dat uit handen gaat geven. En al helemaal als je het er niet helemaal mee eens bent.” “Maar dat doe je met het Vinkje ook,” zeg ik. “Ja,” antwoordt Bart. “Maar daar zijn we het er mee eens, daar zijn we onderdeel van, weliswaar met een wetenschappelijk onafhankelijke commissie. Questionmark probeert simpelheid te creëren in het leven van de consumenten dat alles behalve simpel is.“

Ik had daar nog wel even over door willen praten. Wat zou Questionmark moeten doen, om Unilever als een van de koplopers op het gebied van duurzaamheid wél mee te krijgen? Voer voor discussie, dus. Reageer!