Consumentenbond #1 Kennismaking met de belangenbehartiger

De Consumentenbond zet zich in voor de belangen van de consumenten en heeft 500.000 leden. Een belangrijke inkomstenbron voor de bond, maar niet de enige. En als het gaat om voeding en gezondheid, dan zet de Consumentenbond zich in voor productverbetering en niet-misleidende etikettering. Liever ‘Verkeerslichten’ dan ‘Vinkjes’ op de producten. Daarover meer in de volgende blogs voor HAS Voedseldialoog. Eerst wat doet de Consumentenbond….

Samen met Roos Juten (studente Food Innovation) sprak ik met Henry Uitslag, nu 10 jaar werkzaam bij de Consumentenbond. Hij werkt op de afdeling belangenbehartiging en communicatie en is verantwoordelijk voor voeding, voedselveiligheid en etikettering. Dus alles wat met levensmiddelen te maken heeft. Na een studie levensmiddelentechnologie heeft hij korte tijd in Wageningen onderzoek gedaan. Hij is vervolgens bij het Productschap Tuinbouw gaan werken als beleidsmedewerker voedselveiligheid. 5 jaar geleden heeft hij in Rotterdam een Master Bestuurskunde gedaan.

Ze zetten zich in voor de belangen van consumenten: Alles rond de aanschaf van een product of dienst. “Dat gaat om consumentenrechten”, vertelt Henry: “Recht op informatie, recht op een veilig product, recht op verhaal (als je een klacht hebt).” De meeste mensen kennen de Consumentenbond vooral van de Consumentengids en de tests (‘Beste koop’ of ‘Beste uit de test’).

De omzet was in 2015 ruim €40 miljoen. De Consumentenbond krijgt haar inkomsten via de abonnees, de leden. Mensen worden lid, bijvoorbeeld omdat ze een nieuwe wasmachine willen kopen. Het ledenaantal was dalend, maar is nu weer stabiel, ongeveer 500.000. Maar de achterban is breder dan alleen de leden. Zo is er bijvoorbeeld de Consumentenbond-community, waar mensen online met elkaar in discussie gaan en elkaar helpen. Dit groeit. En sommige consumenten doen mee met acties. Sinds de lancering zijn er al 10.000 consumenten actief geweest binnen deze community.

Er zijn ook andere inkomsten dan de lidmaatschapsgelden. Bijvoorbeeld als consumenten overstappen via het Energiecollectief van de Consumentenbond. De Consumentenbond krijgt een vast bedrag per overstapper van de energieleverancier. Daarbij onderscheidt de onafhankelijke Consumentenbond zich wel van andere vergelijkingssites, omdat aanbieders geen invloed kunnen uitoefenen op de plaatsing in de vergelijker. “Dit is belangrijk”, legt Henry uit. “Het is niet altijd even duidelijk voor de consument dat dit soort vergelijkingssites door een commerciële partij worden beheerd.”

Ook kunnen bedrijven een licentie kopen voor het adverteren met goede testresultaten, zoals gebruik van het predicaat ‘Beste koop’ of  ‘Beste uit de test’ (Licentieregeling predicaten). Afhankelijk van waar geadverteerd wordt, kost dit voor 3-6 maanden tussen de €4000 en €12000. Alle bedragen zijn terug te vinden op de website. De Consumentenbond is heel transparant hierin: Onafhankelijkheid is namelijk erg belangrijk.

 “Er wordt soms gesuggereerd dat wij tegen het bedrijfsleven zijn, ” legt Henry uit. “Dat is echt helemaal niet waar. Regelmatig hebben we dezelfde belangen. Zoals toen de wettelijke minimale hoeveelheden zuivel voor roomijs dreigden te worden afgeschaft. Daarin trokken we samen op met de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO). Wij vonden het misleidend als er helemaal geen room meer in roomijs zou zitten. En de NZO, als zuivelingrediënten-leverancier, wilde natuurlijk ook graag dat een wettelijk minimum bleef bestaan.”

Toezichthouders zijn belangrijke partners. De Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) houdt zich onder meer bezig met voedselfraude, voedselveiligheid en officieel ook etikettering. “Er waait nu gelukkig weer een heel andere wind,” volgens Henry. “De NVWA wil gewoon weer handhaven. Door bezuinigingen, reorganisaties en de opdracht om vooral niet te lastig te zijn voor bedrijven, nam in het verleden de kans op misstanden en incidenten toe. Dat is gelukkig deels gekeerd.” (Ik zou daar best mee willen praten, met de NVWA voor HAS Voedseldialoog.) Er wordt nog wel geklaagd, bijvoorbeeld door VBZ(Vereniging Bakkerij-, en Zoetwarenindustrie) over de normen voor allergenen. Maar volgens Henry wordt daar nu aan gewerkt. De etikettering daar is nog steeds veel mee mis, dat komt in de volgende blogs over de Consumentenbond.

De andere belangrijke toezichthoudende partij is de Autoriteit Consument en Markt. Deze autoriteit kan bedrijven aanpakken die zich bezig houden met oneerlijke handelspraktijken of misleiding. Door boetes op te leggen. Dat gaat verder dan voedsel alleen.

De Consumentenbond behartigt de belangen niet alleen nationaal, maar werkt ook samen met internationale partners. In Brussel worden de belangen van de Europese consumenten behartigd door de BEUC (Bureau Européen des Unions de Consommateurs) en wereldwijd heb je ook nog de organisatie ‘Consumers International’. Op verschillende onderwerpen wordt samengewerkt, zoals bijvoorbeeld het antibiotica gebruik in fastfood, of de ‘verkeerslichten’ op verpakkingen. Daarover later meer.

Als het gaat om gezondheid is productverbetering (gezonder maken) en etikettering (niet misleidend) van groot belang voor de Consumentenbond. Deze onderwerpen komen uitgebreid aan de orde in de volgende blogs voor HAS Voedseldialoog.